Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилади:
“Сизларга (никоҳи) ҳаром қилинган (аёл)лар – бу,… эмизган “она”ларингиз, эмишган “опа-сингил”ларингиз…” (Нисо, 23).
Бу масалани кўпчилик билади. Лекин, ўрис ҳукмронлик даврида, кейинчалик мустақиллик даврида ҳам, ҳатто ҳозир ҳам туғруқхоналарда ёки уйларда ёш келинлар билар-билмас ёки эътиборсизлик туфайли, кўнгилчанлик қилиб бегоналарни эмизиб қўйган ҳолатлар бор. Шариатда бегонани эмизганда эридан рухсат олишга тавсия берилган. Тўғри, ўта зарурат пайти шариат эмизишга рухсат беради. Фиқҳий манбаларда эрининг изнисиз бировни эмизишнинг макруҳ экани қайд қилинган. Бунинг сабаби, ўша эмизган чақалоқнинг кимлигини билиб, эсда сақлаб қолиш ҳисобланади. Токи чақалоқлар орасида маҳрамлик ҳосил бўлгани боис кейинчалик улар бирга турмуш қуриб қўймасликларининг олдини олиш назарда тутилган. “Фатовойи Валволижия”да бундай дейилган:
وَالْوَاجِبُ عَلَى النِّسَاءِ أَنْ لَا يُرْضِعْنَ كُلَّ صَبِيٍّ مِنْ غَيْرِ ضَرُورَةٍ فَإِنْ فَعَلْنَ فَلْيَحْفَظْنَ وَلِيَتَثَبَّتْنَ إِحْتِيَاطًا
“Хотинларга вожиб шуки, ҳар хил бегона болаларни заруратсиз асло эмизмасин. Агар бу ишни қиладиган бўлса, албатта, унинг кимлигини эсида сақлаб қолсин ёки эҳтиёт юзасидан уни ёзиб қўйсин” (Заҳириддин Абдуррашид ал-Валволижий. ал-Фатово Валволижия. 1-жилд. – Байрут: Дор ал-кутуб ал-илмия, 2003. – Б. 364).
Агар эмизувчи унутган бўлса, эслаб қолмаган ёки ёзиб қўймаган бўлса, энди нима қилади? Бу ҳақида фиқҳий китобларда бундай дейилган:
وَفِي الْخَانِيَّةِ صَبِيَّةٌ أَرْضَعَهَا قَوْمٌ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ قَرْيَةٍ أَقَلُّهُمْ أَوْ أَكْثَرُهُمْ وَلَا يَدْرِي مَنْ أَرْضَعَهَا وَأَرَادَ وَاحِدٌ مِنْ أَهْلِ تِلْكَ الْقَرْيَةِ أَنْ يَتَزَوَّجَهَا قَالَ أَبُو الْقَاسِمِ الصَّفَّارُ إذَا لَمْ يَظْهَرْ لَهُ عَلَامَةٌ وَلَا يَشْهَدْ لَهُ بِذَلِكَ يَجُوزُ نِكَاحُهَا
“Хония”да келтирилганки, бир гўдак қизалоқни қишлоқдаги кўп (бир нечта) ёки оз (бир нафар) аёллар эмизган. Уни ким эмизгани номаълум. Бу қишлоқ аҳлидан биров унга уйланишни хоҳласа, нима қилади? Абулқосим ас-Саффор раҳимаҳуллоҳ: “Агар бунинг бирон бир белгиси бўлмаса, айнан уни эмизганига ҳеч бир гувоҳ бўлмаса, унинг никоҳи жоиз бўлади”, деганлар”. (Ибн Нужайм ал-Мисрий. Ал-Баҳр ар-роиқ. 3-жилд. – Байрут: Дор ал-кутуб ал-илмия, 1997. – Б. 387).
📌 Бироқ, ҳаётда ҳамиша рисоладагидек бўлавермас экан. Бегоналар эмизиб қўйилган, кейинчалик бирга эмишган йигит-қиз бир-бирини ёқтириб қолган, ҳатто, афсуски, улар бирга турмуш қурган ҳолатлар чиқиб турибди. Турмуш қурилган ва ҳатто бир неча болалик бўлганда уларнинг эмикдош эканини кимдир эслаб қолаяпти. Уларни эмизган онанинг ўзи бунга иқрор бўлаяпти ёки кимдир келиб, “Сизларни онангиз эмизган эди” деб эмикдошлик ҳақида гувоҳлик бераяпти. Бу ҳолатда нима қилинади? Гап шу ҳақида:
Шариатга кўра, агар эмикдошлик ҳақиқатдан ҳам ўз исботини топса, эр-хотин абадий ажралади. Ораларида фарзанд бўлган бўлса, фарзандни боқиш ва тарбиялаш эрнинг зиммасига юклатилади. Шариатимизнинг ҳукми шу.
Манба: ahlisunna.uz