1. Шафоатнинг биринчи тури улуғ шафоат бўлиб, у Набийимиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг биродарлари бўлмиш барча набий ва расул алайҳиссаломлар ичидан у зотнинг ўзларига хос қилингандир. Бунинг далили имом Бухорий, имом Муслим ва бошқалар ривоят қилган «улкан шафоат» ҳадисидир.
2. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг яхшиликлари ва ёмонликлари баробар бўлиб қолган одамларни жаннатга киришлари учун шафоат қилишлари.
3. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бошқа бир – дўзахга амр қилинган одамларни унга кирмасликлари учун шафоат қилишлари.
4. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг жаннатга кирган одамларни уларнинг амаллари савоби тақозо қилган даражадан юқори даражага кўтариш учун шафоат қилишлари.
5. Баъзи қавмларнинг жаннатга ҳисоб-китобсиз киришлари ҳақидаги шафоат.
Бу қисмга далил Укоша ибн Мусонинг ҳадиси бўлиб, унда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга дуо қилиб, Аллоҳ уни жаннатга ҳисоб-китобсиз кирадиган етмиш минг кишилардан қилишини сўраганлар. (Бухорий ва Муслим ривоят қилганлар).
6. Азобга сазовор одамлардан азобни енгиллатиш учун шафоат. Набий соллаллоҳу алайҳи васалланинг амакилари Абу Толибнинг азобини енгиллатиш ҳақидаги шафоатларига ўхшаш. (Муслим Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилган).
7. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг барча мўминларга жаннатга кириш изни берилишини сўраб қиладиган шафоатлари.
Қуйидаги ҳадис бунга далилдир:
Имом Муслим Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан қилган ривоятда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Мен жаннат ҳақидаги биринчи шафоатчиман», деганлар.
Яъни, одамларнинг жаннатга киришлари учун, демоқчилар.
8. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўз умматларидан гуноҳи кабира қилганларига, дўзахга кирганларига ундан чиқишлари учун шафоат қилишлари.
Шафоатнинг ушбу тури ҳақидаги ҳадислар мутавотирдир. Ушбу турдаги ҳадислардан бири Анас ибн Молик розияллоҳу анҳунинг ҳадислари бўлиб, унда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Шафоатим умматларимдан аҳли кабоирларгадир (гуноҳи кабира қилганларгадир)», деганлар (Имом Аҳмад ривоят қилган).
Ушбу саккиз тур шафоат Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ва шафоат қилинувчига нисбатандир.
Энди шафоатчига қараб ҳам шафоат саккиз турли бўлади:
1. Анбиё алайҳиссалломларнинг умматларига шафоати.
2. Фаришталарнинг гуноҳкорларга шафоати.
3. Кичик болаларнинг ота-онасига шафоати.
4. Аллоҳнинг йўлида шаҳид бўлганнинг ўз аҳлидан етмиш кишига шафоати.
5. Қуръонни ёд олган кишининг аҳли байтига шафоати.
6. Мўминларнинг бир-бирлари ҳақидаги шафоати.
7. Қуръони Каримнинг ўз қорисига шафоати.
8. Рўзанинг рўзадорга шафоати.
Манба: islom.uz